— Filosofar meir relevante enn på lenge

«Relevant arbeid» etter studia som nøkkel til finansiering og prioritering av fag i høgare utdanning. Det er eitt av krava i forslaget til endra finansieringsmodell for universitets- og høgskolesektoren som Framstegspartiet har foreslått – og no fått fleirtal for med støtte frå Senterpartiet og Arbeidarpartiet.

Les også: Direkte sjokkerende

Leiar i Stortingets forskings- og utdanningskomite, Roy Steffensen, har forsvart forslaget med å vise til «arbeidslivets behov» og at skattebetalarane bør få noko igjen for pengane, så lenge utdanning er gratis i Noreg. På spørsmål frå Aftenposten om dette kan føre til at vi utdannar færre filosofar, statsvitarar og idéhistorikarar i Noreg, svarar Steffensen:

— Eg trur ikkje mange har ropt etter filosofar dei siste månadene. Ein har ropt etter helsearbeidarar, seier Steffensen.

Lege og professor i medisinsk etikk ved Universitetet i Bergen, Ole Frithjof Norheim, kallar påstandane ei kortslutning – det gir lite meining å setje behovet for helsearbeidarar opp mot behovet for filosofar, meiner han.

— Vi vil trenge både helsepersonell og filosofar framover, seier han.

— Kven skulle få respirator?

— Vi står overfor store samfunnsutfordringar der vi treng kunnskap og perspektiv frå helsepersonell og helseforskarar, men også etiske perspektiv om kva som er dei rette avgjerslene. Filosofifaget er viktig i denne samanhengen, seier Norheim.

Norheim er også leiar av Bioteknologirådet og direktør i Bergen Senter for etikk og prioritering, som arbeider med prioriteringsspørsmål og kompliserte vegval i helsevesenet. Han har sjølv doktorgrad både i medisin og filosofi.

Ifølgje Norheim viser pandemien som har ramma verda dei siste to månadene nettopp behovet for filosofar med etisk kompetanse.

les også

Langer ut mot Ap-Sp-Frp-forslag om finansiering: «Direkte sjokkerende»

— Det krevst ein ganske brei og omfattande diskusjon om prioriteringar og val i helsesektoren. I Italia måtte ein for eksempel velje kven som skulle få respirator, fordi tilgangen var avgrensa. Dette krev etiske vurderingar. Vi har hatt tilsvarande diskusjonar i Noreg under førebuingane til pandemien, seier Norheim.

Den raske utviklinga vi i dag ser mellom annan innan digital teknologi og bioteknologi, forsterkar ifølgje professoren behovet for etikarar og skulerte filosofar.

— Filosofar er meir samfunnrelevante enn på lenge, seier han.

Viktig FrP-siger

Fleire har vore sterkt kritiske til innstillinga frå FrP, Sp og Ap etter at det var kjent onsdag, blant dei Universitetet i Oslos rektor Svein Stølen, som i Khrono kalla forslaget for «direkte sjokkerende» og frykta at dette særleg kan gå utover dei humanistiske faga.

Leiar i Universitets- og høgskolerådet, Dag Rune Olsen, som også er rektor ved Universitetet i Bergen trur heller ikkje måling av «relevans» av studia opp mot kva jobb studentar måtte få etterpå, er realistisk – og heller ikkje hensiktsmessig.

— Å ikkje ha eit snevert syn på kompetanse er utruleg viktig for innovasjon. Tar ein eit for lite kunnskapsspekter inn i næringslivet vår, vil vi tape i ei verd med høg endringstakt, sa Olsen, som kalla forslaget «lite gjennomtenkt.

Ap og Sp sikrar saman med FrP fleirtal i Stortinget for kravet om incentiv-ordning basert på måling av kva arbeid studentane får etter dei er ferdige. Kravet er eit tillegg til den såkalla Kompetansereformen.

Til Khrono har stortingskomite-leiar Steffensen gitt uttrykk for at incentiv-ordninga er ein viktig siger for FrP i utdanningspolitikken, etter at det tidlegare ikkje har lykkast å sikre fleirtal for forslaget.

— Viktig rolle i helsevesenet

Lege og filosof Ole Frithjof Norheim ser derimot ingen grunn til å glede seg over planen frå dei tre partia på Stortinget. Han seier han ikkje ønskjer å gå inn i nokon polemikk med Steffensen eller andre politikarar i utdannings- og forskingskomiteen om finansieringsordningar.

— Det eg kan seie, er at filosofar er verdifulle, og at dei spelar ei viktig rolle, også i helsevesenet. Vi veit aldri når vi får behov for den beredskapen vi har trengt i det siste, seier Norheim.

Derfor, meiner han, bommar Steffensen når han formulerer det slik at samfunnet ikkje ropar på filosofar, men heller bør prioritere helsearbeidarar.

– Filosofen og helsearbeidaren kan fort vere ein og same person, seier Norheim.