val 2023

Han kunne vorte statssekretær. Men jussprofessoren vart ved sin lest — og driv heller med meiningsmålingar på fritida.

Johan Giertsen er glad i demokratiet. Det er bakgrunnen for at han brukar mykje tid på politiske meiningsmålingar og på å forklara for alle som ønskjer å høyra på.

Hos Johan Giertsen finn du meinings­målingar for akkurat din kommune

Hilde Kristin Strand
Tekst:
Publisert Sist oppdatert

Valekspert, skriv Bergens Tidende. Valekspert, skriv BA. Valekspert, skriv Dagens Næringsliv. Og jammen skriv ikkje Dagbladet det same.

— Eg kan ingenting om dette!

Johan Giertsen ler, høgt og tydeleg.

Etter å ha førelese for jusstudentar fleire timar, har han no sett seg ned i kantina på Dragefjellet. Ikkje for å snakka om juss, men for å snakka om val. Og der Giertsen vanlegvis er på heimebane som professor, har han ikkje noko formell utdanning i samfunnsvitskap. Så korleis gjekk det til at han kommenterer val både i aust og vest?

Engasjert frå tenåra

Tidleg på 1970-talet, då Johan Giertsen var tenåring, fekk han ein reknestav hos morfaren sin. Enkelt forklart ein forløpar til kalkulatoren, som kunne bruka alle dei fire rekneartane.

— Eg sat og rekna under valsendingane; kva skjer dersom parti får X prosent, illustrerer Giertsen.

Men faren var jurist, og sonen vart jurist. Det politiske engasjementet var der likevel heile tida, og Johan Giertsen har aldri lagt skjul på at han er medlem i, og har hatt verv for, Høgre.

Så, for vel 20 år sidan, skjedde det noko. Saman med partifelle Lars Øy bygde Giertsen frå 2001 opp ei e-postliste. Til dei som var interesserte sende han ut oversikter over politiske meiningsmålingar, med informasjon som «no går Arbeidarpartiet fram og Høgre tilbake». Frå 2010 har meiningsmålingane vorte digitaliserte og vipps, så var nettsida Poll of polls fødd.

Jussprofessor Johan Giertsen har travle tider. Semesterstart på jobb og eit val å ta seg av på fritida.

For demokratiet

Det er Lars Øy som skal ha æra for alt det tekniske, understrekar Giertsen. Dei to samlar inn meiningsmålingar frå heile landet og gjer dei tilgjengelege, heilt ned på kommunenivå.

— Me har alle partimålingar. Eg kan til dømes visa at «no går Arbeidarpartiet tilbake i Aurland».

Kommuneval er ein klar favoritt. Berre i kommunane rundt Giertsen sin heimkommune Bergen er det mykje å drøfta. Korleis vil det til dømes gå med nye INP langs kysten?

Kontaktar i meiningsmålingsbyråa, i partia og det praktiske i at meiningsmålingar vert publisert i nettaviser, har gjort arbeidet med Poll of Polls enklare.

— Men kvifor gjer de dette?

— Eg såg med undring på at alle parti sa at «me går fram», seier Giertsen.

— Og så er eg glad i demokratiet. Å ta vare på demokratiet er kanskje særleg viktig no, når eit av våre naboland vil knusa ein av sine naboar.

Kommenterer for Bergens Tidende

Hos Poll of polls kan ein finna dei siste målingane for sin eigen kommune, og ein kan samanlikna den med mellom anna førre kommuneval. Giertsen og Øy driv ikkje med skjønn, her er det tala som rår.

Og ja. Det er kommuneval det er i år — det er kanskje lett å gløyma når dei nasjonale partileiarane er med i den eine TV-sende debatten etter den andre.

— Det er gøyast med lokalval, seier Giertsen engasjert.

— Noreg er så variert! I dei store byane er fordelinga om lag som på Stortinget. Men ser ein til dømes til Indre Trøndelag, er det Arbeidarpartiet og Senterpartiet som knivar.

Sjølve valkvelden skal Giertsen kommentera for Bergens Tidende. Det har han gjort kvart einaste val sidan 2013. Men korleis det kjem til å gå på landsbasis i år? Giertsen dreg litt på det.

— Det vert spanande å sjå korleis det går med det ferske Industri- og næringspartiet (INP). Per no ser det ut til at både Oslo og Bergen kan gå i borgarleg favør, men det er ikkje sagt at det er dei som vinn til slutt.

NRK har meldt at det allereie er mange som har brukt stemmeretten sin. Talet på førehandsstemmer har vore høgt ved dei siste vala — heile 57,6 prosent ved valet i koronaåret 2021. Rekorden i eit kommuneval er 33 prosent, og Giertsen er spent på kor høgt ein kjem i år. Ifølgje valdirektoratet er fristen for å få inn førehandsstemmer dagen etter valet kl 17, så nokre stader er ikkje det endelege resultatet klart før då.

— I tidlegare tider var det Høgre som fekk flest førehandsstemmer. Då var det gjerne dei som hadde ein jobb med reising som stemte på førehand — og dei stemte Høgre. Men denne skeivheita har ein ikkje lenger, seier Giertsen.

Joda, PC-skjemen er bak der ein stad. Det finst ei (vandre)historie om Frank Aarebrot (1947-2017), professor i samanliknande politikk, som fann ein sykkel på kontoret då han rydda. Det stemte ikkje, sa Aarebrot sjølv, men han skal ha funne ei sykkelpumpe. 65 år gamle Giertsen må òg ta eit tak før han vert emeritus.

Saknar Aarebrot

Om arbeidet med Poll of polls er kvelds- og nattarbeid?

— Ja, seier Giertsen høgt, og ler igjen.

Han viser veg til kontoret, og mumlar noko om at når han skal gå av med pensjon, og det er ikkje så mange år til, er kontoret hans stort nok til å verta delt i to. Bygget han sit i, var nemleg bygd før det kom statlege maksgrenser for storleik på kontor.

Men før han kan pensjonera seg, må han rydda. Kontoret er nemleg ikkje heilt ulikt ein tidlegare UiB-kollega sitt. Det er bøker overalt.

— Helten min er Frank Aarebrot, seier Giertsen.

— Han kunne stilla med manus skrive på ein bussbillett, og kopla valresultat og meiningsmålingar med mykje anna; næringsliv, om området låg i innlandet eller ved kysten. Det han dreiv med var kommunevitskap, og han hadde ein paratkunnskap som er langt forbi min. Eg saknar han veldig.

Fekk tilbod frå Erna

Jussprofessoren helser til høgre og venstre og slår av ein prat med kollega Terje Einarsen. Fotballaget Brann er nemleg inne i ein god periode — eit opplagt tema i vestlandsbyen.

— UiB er ein fabelaktig arbeidsgivar, seier Giertsen.

For det er ikkje det at han ikkje har fått andre tilbod. I Erna Solberg si siste regjering fekk Giertsen tilbod om å verta statssekretær.

— Eg sa nei.

I staden kombinerer han professorstillinga med å stilla opp for alle som ønskjer å læra noko om val. Denne hausten har han mellom anna hatt kurs for journalistar. Giertsen er òg oppteken av at materialet som ligg hos Poll of polls kan brukast av både forskarar og studentar. Særleg må det kunne brukast til masteroppgåver, meiner han.

Men kva skal ein kalla Giertsen? Valekspert er han nemleg ikkje, understrekar han sjølv, han er ikkje forskar på dette feltet. Han føreslår sjølv:

— Valnerd? Målingsentusiast?

For:

— Det er ein gøy hobby.

 

juss johan giertsen frank aarebrot universitetet i bergen valg valg23 meningsmåling poll of polls nyheter

Kortnytt

  • Kunstnernes Hus avslutter samarbeid med KHiO

    Elise Lystad

    Kunstnernes Hus har besluttet å avslutte sin leieavtale med Fondet for kunst- og designstudenter (FKDS), skriver Kunstavisen.

    Fondet har som formål å støtte studenter ved ulike avdelinger ved Kunsthøgskolen i Oslo (KHiO). Ordningen med Kunstnernes Hus har siden 2014 gitt nyutdannede kunstnere atelierplasser på huset. Årlig har fire atelier blitt tildelt åtte nyutdannede kunstnere fra Kunsthøgskolen i Oslo (KHiO).

    — Det betyr at FKDS/KHiO må søke etter andre løsninger for å ivareta denne viktige stipendordningen for nyutdannete kunstnere, sier rektor ved KHiO Marianne Skjulhaug til Kunstavisen. Skjulhaug er også styreleder for fondet.

    Kunstnernes Hus har i flere år hatt økonomiske problemer, noe som har påvirket beslutningen om å ikke leie til KHiO lenger. Nå inngår huset istedenfor en avtale med Office for Contemporary Art Norway (OCA).

  • Ny leder i LO Stat

    Elise Lystad

    Elisabeth Steen er ny leder i LO Stat.

    — Det er en stor ære og et stort ansvar forbundet med denne rollen. Det å ivareta lønns- og arbeidsvilkårene til medlemmene våre er det viktigste vi gjør, sier Steen til Khrono.

    Steen ble valgt inn på representantskapsmøtet tirsdag 19. november, ved akklamasjon og uten motkandidater. Hun tar over etter Egil André Aas, som har vært leder i LO Stat i åtte år. Det skriver Altinget.

    — Jeg overtar akkurat når rikslønsmenda kommer med sin kjennelse, så arbeidet med hovedoppgjør i 2026 starter jo nå. Lønnspolitikken til LO Stat ligger fast og det er viktig for oss å ivareta alle medlemmene sine rettigheter, sier Steen.

    LO Stat går gjennom en stor omstilling det neste året, noe som former sakene Steen som leder skal jobbe med. LO Stat skal deles opp, og Spekter går inn i LO.

    — Vi skal overføre forhandlingsansvar fra Spekter til LO Stat, og forberede hvordan LO Stat skal se ut fra 1. januar 2026. I tillegg skal vi gjennomføre mellomoppgjør i både staten og Spekter i 2025 samtidig, sier Steen.

    Hun får med seg Henriette Jevnaker fra Fagforbundet som 1. nestleder, og Tor Egil Vangstad fra Norges offisers- og spesialistforbund som 2. nestleder.

    Steen er tidligere hovedkasserer i Norsk Tjenestemannslag. I tillegg har hun ledet NTL Nav, som med sine rundt 9000 medlemmer er NTL sin største landsforening.

    Elisabeth Steen er ny leder i LO Stat.

  • Jussstudenter i Oslo får flest toppkarakterer

    Elise Lystad

    I snitt får 17 prosent av UiO-studentene karakteren A, mens andelen er lavere i både Bergen og Tromsø, skriver Advokatbladet.

    Ved Universitetet i Bergen (UiB) er det rundt 13 prosent som får A i gjennomsnitt, mens det ved UiT Norges arktiske universitet er 12 prosent.

    Det er i snitt litt over 2 prosent ved Universitetet i Oslo (UiO) som stryker, tilsvarende tall for UiT er 2 prosent og ved UiB litt over 2 prosent. Den vanligste karakteren er C ved alle tre juss-utdanninger. I 2024 er det så langt en tredjedel av jusstudentene som får denne karakteren.

  • Vant pris for beste forskningsartikkel

    Elise Lystad

    UiT-forskeren Kristoffer Wickstrøm har vunnet pris for en forskningsartikkel om kunstig intelligens.

    — En slik anerkjennelse er veldig gøy og et tydelig tegn på at arbeidet vi gjør har høy kvalitet. At artikkelen vår er en del av dette gode selskapet er kjempeflott, spesielt når det er så stor konkurranse fra mange andre sterke bidrag, sier Wickstrøm i en pressemelding.

    Forskningsartikkelen hans publisert i Pattern Recognition Letters i 2022, og det er tidsskriftet som gir Wickstrøm prisen. På to år har artikkelen blitt sitert hundre ganger av forskere i hele verden.

    Wickstrøm er førsteamanuensis i UiT sin maskinlæringsgruppe. Han har utviklet en ny metode for å lære kunstig intelligens å analysere data uten menneskelig hjelp.

    Kristoffer Wickstrøm er forsker ved UiT Norges arktiske universitet.

  • Cupido-samling åpnet ved Universitetet i Agder

    Hege Larsen

    Universitetet i Agder (UiA) har åpnet en av Europas største samlinger av erotisk litteratur på campus i Grimstad. Den kalles Cupido-samlingen og har tilhørt den avdøde redaktøren i Cupido, Terje Gammelsrud.

    UiA fikk samlingen i 2020 og siden tildelingen har UiAs bibliotek jobbet med å katalogisere og gjennomgå innholdet i samlingen, som har fått sitt eget rom i biblioteket, ifølge uia.no.

    Samlingen består blant annet av tegneserier, erotiske noveller og faglitteratur.

    – Dette er en unik samling, både for oss som fagmiljø og for allmennheten. Samlingen består av erotisk litteratur på norsk, dansk, engelsk og fransk, helt fra 1800-tallet av og frem til i dag, sier professor Tor-Ivar Karlsen ved UiA.

    Professor Tor-Ivar Karlsen har vært sentral i å få Cupido-samlingen til UiA.

  • Jazz-student spilte konsert med verdensstjerne

    Elise Lystad

    Den 22 år gamle studenten Tarald Kongshaug var bassist for bandet For You på konsert i november.

    Frontfigur Ed Westwick er verdenskjent for rollen som Chuck Bass i Gossip Girl. Kongshaug sa ja til å spille bass dagen før konserten, og fikk under et døgn på å lære hele repertoaret til bandet. Til vanlig studerer Kongshaug utøvende jazz på jazzlinjen til NTNU i Trondheim.

    — Alle i bandet var utrolig hyggelige, og det var veldig gøy å henge sammen etter konserten. Jeg tar med meg masse erfaring om det å lære meg musikk på en effektiv måte, noe som er utrolig viktig når man lever som utøvende musiker, sier Kongshaug til Adresseavisen.

    Til vanlig er det nordmannen Hans Kristian Nordin som er bassist for bandet, som har spilt inn og produsert mye av musikken sin i Oslo. Derfor har bandet en spesiell tilknytning til Norge.

  • Britisk universitet med gavepakke til nye studenter

    Joar Hystad

    Britiske studenter som velger å ta fatt på et utdanningsløp ved University of Birmingham fra og med høsten 2025, vil få et ekstra stipend på totalt 5000 britiske pund fra universitetet, noe som tilsvarer 70.000 norske kroner etter dagens kurs.

    Times Higher Education (THE) skriver at universitetet innfører ordningen som et resultat av økningen i skolepenger for britiske studenter.

    Fra og med høsten 2025 blir skolepengene ved britiske universiteter oppjustert fra 129.000 til 133.000 norske kroner.

    De 70.000 kronene som nye studenter i Birmingham vil motta skal utbetales over åtte månedlige avdrag i løpet av de to første studieårene, med ytterligere to større utbetalinger det siste året, skriver THE.

    University og Birmingham vil lokke til seg studenter med å utbetale en relativt stor pengesum til nye studenter fra og med høsten 2025.

  • Nytt utdanningstilbud i Lister

    Joar Hystad

    Fra og med høsten 2025 vil det være mulig å ta bachelor i byggingeniør-faget ved Universitetet i Agder (UiA), mens du bor og studerer i Listerregionen, skriver NRK.

    Tilbudet er et resultat av et nytt samarbeid mellom Studiesenteret Lister Kompetanse og Universitetet i Agder i Grimstad.

    Studiet bygges opp som et deltidsstudium som skal gå over fem år.

Nyeste artikler

Mest lest

Powered by Labrador CMS